Avondwake

Contactpersoon: Mevr. K. Hogervorst, Telefoon: 0224-213165

In de parochie van Schagen is een avondwake of uitvaart om organisatorische redenen op zaterdagavond en zondag niet mogelijk.

Activiteit: In overleg met de familie van de overledene bereidt de groep de avondwake voor en werkt deze vervolgens uit. Dit gebeurt telkens door twee leden van de werkgroep per toerbeurt.

AVONDWAKE – KANS EN ZORG

Eenvoud: Waken bij een overledene bestaat reeds eeuwen en voorziet kennelijk in diep menselijke behoeftes. 40 Jaar geleden zag een wake bij een overledene er heel eenvoudig uit. Familiele­den, buren en vrienden kwamen samen in het sterfhuis. Het was toen nog voor velen vanzelf­sprekend dat je een rozenkrans bij je had. Bij zo’n wake knielden de mensen neer of bleven staan en iedereen bad in geloof of uit respect de rozenkrans mee. Alle kamers en vertrekken waren meestal vol. Na iedere tien weesgegroeten bad men: “Heer, geef hem (haar) de eeuwige rust en het eeuwige Licht verlichte hem (haar), dat hij (zij) rusten mag in vrede”. Er was een groot vertrouwen in de kracht van dat gebed. Men wist zich verbonden met Maria, de troosteres van de bedroefden en er was een biddende saamhorigheid met elkaar. Er gebeurden in zo’n wake aan huis wezenlijke dingen: Men geloofde in de kracht van God, in de troost van Maria, men vertrouwde de overledene toe aan Gods barmhartigheid en men ervoer een sterk meeleven. Er was een verbinding van de aarde met de hemel, waar de overle­dene was heengegaan.

Avondwakegroep: Met de veranderingen in kerk en samenleving is het waken aan huis ook veranderd. Was de eerste stap van thuis naar mortuarium, steeds meer verplaatste de wake zich naar de kerk, waardoor ze nog meer een deel is geworden van de geloofsgemeenschap. De meeste parochies hebben daarom een werkgroep avondwake opgericht. Onze avondwakegroep bestaat uit 6 personen met een aantal cantors. Deze groep ondersteunt of helpt de familie bij het vormgeven van een avondwake en tevens bewaakt zij de kwaliteit van de avondwake. Want een avondwa­ke is liturgie, een religieus moment.

Wezenlijke aspecten: Een avondwake heeft een aantal wezenlijke eigenschappen die leven in het geloof van onze kerkgemeenschap.

*  De kerk roept op tot medeleven en troost en gelooft dat de Trooster, de Heilige Geest, daarin bezielend meedoet.

*  De kerk put uit de ervaring dat gebed in moeilijke of zware dagen kracht geeft en helpt verlies te kunnen aanvaarden.

*  De kerk schenkt hoop door het woord van God, het getuigenis van de verrijzenis. Er is voor iedere gestorven mens uitzicht op een nieuw leven.

*  De kerk weet dat God het goede beloont, het goede mag ook genoemd worden. Het zijn de vruchten van een rechtvaardig of liefdevol leven.

*  De kerk weet ook uit levenservaring dat mensen niet volmaakt zijn, dat ze tekortschieten. Daarom vertrouwen we een overledene toe aan Gods barmhartigheid.

Het is om die redenen dat deze aspecten altijd zullen meeklinken in een avondwake. We geven dat vorm door een Woord uit de Bijbel, door ons bidden. We geven mensen kracht door er te zijn, door ons zingen, door onze handdruk. We kijken terug op een vruchtbaar leven door woorden van waardering.

Dit alles is een levend gebeuren. De liturgie vraagt daarom ook altijd om een lévende inbreng van de mensen zelf, een gelovige inbreng, een liefdevolle inbreng. De kracht van een avondwa­ke is  juist de persoonlijke inbreng van mensen: directe nabestaanden, mensen uit verdere familie, mensen uit de geloofsgemeenschap, vrienden, buren. Zij gaan voor in gebed, lezen uit de Schrift, zingen en maken muziek.

Regelmatige evaluatie: Voorgaan in de avondwake vraagt van de leden van de werkgroep om steeds geïnspireerd te zijn. Zij beperken zich daarvoor niet alleen tot gebed om de heilige Geest, maar komen jaarlijks een keer bij elkaar om hun werk te evalueren, ervaringen uit te wisselen en aan elkaar te leren: wat ging er goed, welke moeilijkheden kwamen we tegen? Zo bewaken ze samen de kwaliteit van een avondwake.

De wensen van nabestaanden voor vormgeving aan de avondwake gaan soms (sterk) in de richting van een herdenking van de overledene, zoals die ook buiten de kerk gehouden zou kunnen worden. Dan is er weinig ruimte om uitdrukking te geven aan gelovige zingeving van het overlijden, aan gelovig verwerken door gebed en schriftlezing.

Aan het laten klinken van Cd’s wordt soms sterk de voorkeur gegeven boven het gezongen lied. De Cd’s die gekozen worden vertellen weliswaar vaak iets over de karakteristieken van het leven van de overledene, maar geven geen uitdrukking aan gelovig beleven. Wij ervaren ook dat veel aanwezigen in de kerk het zingen zijn kwijtgeraakt en daardoor de liederen niet meer kennen. Wat jammer dat deze mooie vorm van betrokkenheid wegkwijnt. Wij proberen dat te ondervangen door het samen zingen te ondersteunen door één of twee cantors, zodat er in ieder geval gezóngen wordt. Het zou ook heel saai worden wanneer we ten eeuwigen dage de oude getrouwe liederen moeten blijven zingen. De nieuwe liederen vertolken vaak heel treffend de gevoelens en gedachten van de nabestaanden. Levende muziek brengt warmte. Bij de jaarlijkse dodenherdenking op 4 mei blijft het altijd ontroe­rend als mensen het Wilhelmus zingen, als een harmonie speelt en de Last Post wordt geblazen.

Overledenen hebben ook hun verdiensten gehad in het leven. Dat mag gezegd worden. Dat kan ook verbonden worden aan de gaven die God hem of haar heeft gegeven.  Er zijn meerdere manieren om kwaliteiten en inzet van iemand te eren: in een dankgebed, in een woord, in een gebaar. We vinden het waardevol om het gesproken woord een bescheiden plaats in de avond­wake te geven, zodat er een goede balans is in het bidden, het zingen, het luisteren naar de Schrift en het waarderen van de persoon.

In goede samenwerking

De leden van een avondwakegroep kunnen wel eens in een spanningsveld komen te staan bij de voorbereiding van de avondwake. Dat kan ook bij gezinsleden, bij nabestaanden gebeuren. Zij hebben hun wensen en verwachtingen. Zij willen sfeervol en zinvol afscheid nemen. Daarom is het goed hierover te schrijven, om elkaar hierin te leren verstaan.

Om u te ondersteunen bij de voorbereiding van een avondwake hebben wij een nieuw boekje voor de kerk en een uitgebreider werkboek voor thuis samengesteld. Dat wordt u door de uitvaartverzorger ter hand gesteld. Gelukkig gebeurt het steeds meer dat een ongeneeslijk zieke met zijn naaste familie, de pastor of een communiebedienares in gesprek gaat over de afscheidsliturgie. Het werkboek kan altijd bij de pastorie worden opgehaald.

Tot slot. Een avondwake gaat niet alleen de familie aan, ook de geloofsgemeenschap neemt afscheid van een geliefd lid, of een trouw lid van de kerk. En we vertrouwen hem of haar toe aan onze gezamenlijke Vader en hopen de overledene eens weer te zien in het huis van de Vader. Een schakel tussen de aarde en de hemel mag de kerk zijn. En mensen van die plaatse­lijke kerk hebben er veel tijd en liefde voor over om dat op een sfeervolle en sacrale wijze te doen.

Namens de werkgroep avondwake.